هفت باور اشتباه در افراد مبتلا به اختلال وسواس از دید یک دکتر روانشناس!

برای دیدن زندگی از دید یک فکر مبتلا به اختلال وسواس؛ تصور کنید که شخصی با دوستان خود قرار دارد که برای شام به رستوران برود. از همان ابتدا چند باری همه چیز خانه را چک می کند، حال که خیالش راحت می شود در را قفل می کند و وارد ماشین می شود. 

   

برای دیدن زندگی از دید یک فکر مبتلا به اختلال وسواس؛ تصور کنید که شخصی با دوستان خود قرار دارد که برای شام به رستوران برود. از همان ابتدا چند باری همه چیز خانه را چک می کند، حال که خیالش راحت می شود در را قفل می کند و وارد ماشین می شود. اما در همان لحظه فکری به سرش می رسد که نکند شیرگاز باز باشد و خانه آتش بگیرد؟  سریع بر می گردد و دوباره همه چیز را چک می کند. این نوع اضطراب افراطی براساس نظر روانشناس بالینی اختلال وسواسی-اجباری نامیده می شود. فرد مبتلا به این اختلال چندین بار این مسیر را طی می کند تا به آرامش برسد. هر چند که این افراد بیش از 90 درصد مطمئن هستند از اینکه  آن کار را انجام داده اند اما یک حس اجبار آن ها را ملزم به انجام دوباره آن کار ها می کند!

افراد مبتلا به اختلال وسواس، باور های غلطی دارند که این باور ها آن ها را مجبور به انجام یکسری کارها می کند تا اضطراب آن ها؛ کاهش پیدا کند. طبق نظر یک روانشناس خانواده درمانی این باورهای غلط در زمان کودکی یادگرفته شده اند و به علت اتفاقات و شرایط منفی به وجود آمده اند. اگر شما یا اطرافیانتان درگیر این اختلال هستید و نیاز دارید تا با این باور های غلط بیشتر آشنا شوید لطفا به خواندن این مقاله ادامه دهید.

یک) فکرکردن در مورد یک کار مانند انجام دادن آن است: افراد مبتلا به این اختلال فکر می کنند که اگر به چیزی فکرکنند گویی به آن عمل کرده اند. آن ها بر این باورند که انسان باید همیشه تلاش کند که افکار خود را کنترل کند و عدم تلاش برای سرکوب کردن افکار مزاحم مانند این است که دوست داریم آن فکر به حقیقت تبدیل شود. از نگاه آن ها پیشگیری نکردن از آسیب احتمالی یک اتفاق، تفاوتی با آسیب رسانی به خود یا دیگران ندارد.

دو) سرکوب افکار: افراد مبتلا به اختلال وسواس، به علت افکار ناخوشایند و رنج آوری که تحمل می کنند تلاش می کنند تا آن ها را سرکوب کنند و رنجی که می کشند را از خود دورکنند. اما تحقیقات نشان داده است که سرکوب فعالانه فکر ها نه تنها راهی برای از بین رفتن آن ها نیست، بلکه موجب می شود تا با فشاری بیشتر به ذهن فرد هجوم بیاورند.

سه) تفکر کمال گرا: بهترین تعریفی که می توان برای کمال گرایی ارائه داد اینگونه است: ایجاد استاندارد هایی سختگیرانه و غیر قابل دستیابی که حتی فکر کردن به آن ها هم فرد را از پای در می آورد. کمال گرایی براساس نگاه یک دکتر روانشناس از ویژگی های این اختلالات نیز است: افسردگی، اختلالات اضطرابی و اختلال خورد و خوراک. این افراد به شدت از اشتباه کردن می ترسند و از اینکه کاری را به اشتباه انجام دهند هراس دارند. آن ها به جزئیات بسیار اهمیت می دهند و همیشه نگران هستند که نکند چیزی درست نباشد و می خواهند که همه چیز مرتب باشد!

چهار) تفکر جادویی: منظور از تفکر جادویی این است که فرد بین رویداد ها و اتفاق هایی رابطه ایجاد می کند که در واقعیت هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند. برای مثال فرد می گوید دیروز اون جوراب مشکیه رو پوشیدم و رئیسم با من بد برخورد کرد. پس دیگه اون جوراب رو نمی پوشم! یا مثلا اگر تا هفت بار دستانم را بشورم از یک اتفاق بد جلوگیری کرده ام. تفکر جادویی در افراد مبتلا به وسواس موجب ایجاد چنین باور هایی می شود.

پنج) اجتناب از احساسات و افکار ناخوشایند: اجتناب از هیجانات و افکار ناخوشایند یک ویژگی مشترک در انواع مختلف اختلالات روانی است. اجازه بدهید در این مورد چند مثال بزنیم:

*افرادی که درگیر اعتیاد هستند؛ از مواد مخدر استفاده می کنند تا از هیجانات منفی خود کم کنند و به جای آن احساسات مثبت را تجربه کنند.

* افرادی که مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی هستند تلاش می کنند تا از محیط های شلوغ اجتناب کنند تا حس های نامطلوبی را تجربه نکنند.

چنین اجتناب هایی برای این افراد؛ همچون راه حلی عمل می کند که می تواند تجربیات و احساسات منفی را از آن ها دور کند!

شش) مود من تعیین کننده است! افراد مبتلا به اختلال وسواس به مود خود به چشم یک راهنما نگاه می کنند. اگر بعد از انجام کار های وسواس گونه خود احساس خوبی داشته باشند متوجه می شوند که اوضاع تحت کنترل است و می توانند که کار را متوقف کنند اما اگر هنوز در مود بد خود باقی مانده باشند احساس می کنند که کار خود را به خوبی انجام نداده اند و از پس آن برنیامده اند! پس همچنان به کار خود ادامه می دهند تا به آن احساس خوب دست پیدا کنند.

هفت) مسئولیت اغراق آمیز: افراد مبتلا به وسواس اگر فکری به ذهنشان برسد در برابر آن احساس مسئولیت می کنند. برای مثال اگر به ذهن این افراد خطور کند که با یک نفر با ماشین تصادف می کنند فکر می کنند که واقعا این اتفاق رخ خواهد داد و به دنبال راه حل هستند تا جلوی آن را بگیرند! این افراد به علت اضطرابی که تحمل می کنند شروع می کنند به انجام یکسری کار های تکراری تا اضطراب خود را کاهش دهند( مثلا چندین بار سلامت ماشین خود را چک می کنند، مدارک را وارسی می کنند و...)

سخن پایانی

اگر تا پایان این مقاله را خوانده اید و فکر می کنید شما  هم این افکار افراطی را دارید خوب است تا به لیست مراکز روانشناسی ایران یک نگاهی بیاندازید و با یک روانشناس در مورد افکار خود صحبت کنید. کلینیک روانشناسی انتخاب نو در تهران از یکی از بهترین مراکز است که می توانید به صورت: حضوری؛ آنلاین و تلفنی وقت مشاوره بگیرید و برای بهبود اوضاع خود، کار درمانی را با روانشناسان این مجموعه آغاز کنید.

نویسنده: محدثه بیاتی

تلفن : [phone]

آدرس : قیطریه – بلوار کاوه جنوب – نرسیده به خیابان دولت – نبش کوچه اخلاقی غربی – پلاک 29 – طبقه3