تاثیر رفتار والدین بر آینده کودکان

اهمیت دوران کودکی در رشد مغزی و ذهنی مسئله ای کاملا شناخته شده در جامعه روانشناسان می باشد .   اهمیت دوران کودکی در رشد مغزی و ذهنی مسئله ای کاملا شناخته شده در جامعه روانشناسان می باشد . در مراکز مشاوره ایرانی نحوه برخورد والدین و رفتاری که با کودک خود در پیش می گیرند را سبک فرزند پروی آنها می نامند که در کنار عوامل محیطی اثر گذاری مستقیمی بر آینده کودک و تصمیماتی که وی در زندگی اخذ می نماید دارد .  در واقع می توان گفت نوع شخصیت والدین در برخورد با کودک در نگرش او نسبت به آینده زندگی خود و شکل گیری شخصیت اش بسیار مهم است و چنانچه والدین بدون مهارت فرزند پروری و آگاهی نسبت به بچه دار شدن اقدام نمایند امکان دارد آسیب های جبران ناپذیری بر فرزند خود وارد کنند . در این مطلب تیپ های شخصیتی والدین و تاثیری که ویژگی های رفتاری آنها بر کودک می گذارد را مورد بررسی قرار خواهیم داد .

تیپ های شخصیتی والدین

-         والدین سخت گیر : والدین سخت گیر به والدینی گفته می شود که هیچ آزادی عملی به کودک خود نمی دهند و در موارد مختلف مانند تحصیل ، رابطه با دوستان و حتی نحوه بازی های کودکانه ، نظر خود را قاطعانه اعمال می کنند و اگر از آنها سوال شود به چه علت اینگونه رفتار می کنند ، بیان می کنند که چون من می گوییم و یا این کار به صلاح بچه است . فرزندان این والدین معمولا به دو گروه تقسیم می شوند : کودکانی کاملا مطیع که در بزرگسالی نیز در زندگی فردی و اجتماعی خود دائما مطیع اطرافیان باشند و یا کودکانی سرکش که با جبران افراطی فشاری که والدین به آنها آورده نسبت به همه چیز طغیان کنند . در بین مشاوران خانواده هر دو گروه از این کودکان آسیب دید هستند و برای مدیریت زندگی خود ابتدا نیاز دارند تا آسیب های اولیه آنها تحت درمان قرار گیرد تا بتوانند زندگی مناسب با تصمیمات و برنامه ریزی صحیح داشته باشند .

-         والدین بی توجه : این نوع والدین در خانواده هایی که پدر و مادر هر دو شاغل هستند ، بسیار دیده می شود . به والدین بی توجه غیر فعال نیز گفته می شود زیرا این والدین نه از کودک خود توقعی دارند و نه به نیاز های کودک به درستی پاسخ می دهند . این والدین بر اساس مشاهدات روانشناس خوب شیوه تربیتی خاصی برای فرزند پروری ندارند و یا کودک وظیفه یا مسئولیت خاصی در خانه برعهده نمی گیرد . معمولا این کودکان آزادی مطلق در عملکرد خود داشته و سرخود بار می آیند زیرا والدین آنها نه تنها قاطعیت خاصی ندارند بلکه محبت خاصی هم به کودک نمی کنند . معمولا این کودکان یاد می گیرند تا روی والدین خود حساب نکنند و البته احتمال آن که در بزرگسالی جذب افرادی شوند که به آنها توجه اندکی نیز نشان می دهند نیز ، زیاد است . این کودکان معمولا به عواقب عملکرد های خود فکر نمی کنند و عموما افرادی وابسته می باشند .

-         والدین حامی : حمایت بیش از اندازه این والدین باعث می شود تا رشد فکری و عملی کودک دیر تر اتفاق بیفتد ، معمولا این والدین سعی می کنند تا تمامی کارهایی که کودک خودش هم می تواند انجام دهد را برایش انجام دهند و همین مسئله باعث می شود تا کودک پر توقع بار آمده و تصور کنند در زندگی فردی و اجتماعی همه افرادی که اطراف آنها هستند باید خواسته های آنها را اجرا نمایند و چون این مسئله در بزرگسالی عملا غیر ممکن می باشد این کودکان در بزرگسالی ناکامی های زیادی را تجربه می کنند که منجر به افسردگی می شود .

-         والدین مسئول : این والدین بهترین شیوه تربیتی را دارند . والدین مسئول هم نسبت به نیاز های جسمی و روانی کودک مسئولیت پذیر هستند و هم نسبت به ناکامی ها و شکست های کودک بی تفاوت عمل نمی کنند . این خانواده ها روش های موفق فرزند پروری را آموزش دیده و سعی می کنند به بهترین روش آن را اجرا نمایند و همین مسئله خانواده را به یک سیستم هدفمند تبدیل می کند . والدین مسئول دائما در حال یادگیری می باشند و برای تربیت بهتر فرزندان خود از کتاب های تربیت کودک یا مشاوران کودک استفاده می کنند . تجربه نشان داده این کودکان در بزرگسالی و در زمان ازدواج در مراجعه به مشاوره قبل ازدواج حضوری بهترین تیپ شخصیتی و پذیرنده ترین شخصیت را برای آموزش و تغییرات اساسی دارا می باشند .

-         والدین منطقی : والدین منطقی همانگونه که از اسم آن پیدا است بر اساس منطق و دموکراسی عمل می کنند . این والدین به خواسته های فرزند خود به شکل منطقی عمل می کنند و در مقابل از کودک نیز توقعاتی دارند که برای انجام آن توقعات کودک را تحت  فشار نمی گذارند ، بلکه با کودک همراهی می کنند تا خواسته ها و انتظارات آنها را برآورده کند . معمولا والدین منطقی به خواسته ها و نظرات کودک خود گوش می دهند و اجازه ابراز عقیده به کودک می دهند اما همواره نیز بر طبق میل کودک عمل نمی کنند تا کودک قانون پذیری را نیز فرا گیرد . معمولا این کودکان در بزرگسالی ، افرادی مسئولیت پذیر و منطقی هستند که عواقب اشتباهات خود را بر عهده می گیرند .

-         والدین طرد کننده : قاطعیت در والدین طرد کننده بسیار بالا می باشد اما کمبود صمیمیت و محبت در آنها نیز زیاد است . این والدین در عملکرد های خود قاطعیت زیادی دارند و اگر دلیل منطقی برای انجام کاری نداشته باشند به هیچ عنوان بر طبق خواسته کودک عمل نمی کنند و تسلیم وی نمی شوند . این والدین معمولا سخت گیر ، خشن و خشک هستند و حتی گاهی از تنبیه های شدید نیز استفاده می کنند . کودکان این والدین معمولا همواره دچار کمبود عاطفی هستند و اعتماد به نفس و عزت نفس بالایی ندارند . این کودکان در بزرگسالی همچون والدین خود افرادی سرد و خشن خواهند شد .

نویسنده : غزاله البهشتی