نشخوار ذهنی چیست و چگونه می توان آن را متوقف کرد ؟

وقتی ذهن ما بر روی یک مسئله تمرکز زیادی می کند و به صورت چند باره بر چگونگی ، چرایی و نکات منفی مسئله قفل می شود ، می گوییم دچار نشخوار فکری شده ایم .   وقتی ذهن ما بر روی یک مسئله تمرکز زیادی می کند و به صورت چند باره بر چگونگی ، چرایی و نکات منفی مسئله قفل می شود ، می گوییم دچار نشخوار فکری شده ایم . با وجود این که متخصصین در بهترین مراکز مشاوره این حالت ذهنی را اولین و ابتدایی ترین نحوه گفتگوی درونی هر فرد برای تقویت قدرت فکر کردن می دانند ، اما این گفتگوی درونی در بسیاری از موارد مخرب بوده و سلامت روان افراد را به خطر می اندازد . تقریبا همه افراد نشخوار فکری را تجربه می کنند اما گاهی این نشخوار های فکری تبدیل به وسواس فکری عملی شده و به مرور زمان روند طبیعی زندگی فرد را مختل می کند . نشخوار فکری می تواند افسردگی را شدید تر کرده و توانایی پردازش احساسات را دچار اختلال کند . افرادی که زیاد نشخوار فکری دارند احساس می کنند از دیگران جدا مانده اند ولی در حقیقت خود آنها هستند که از دیگران فاصله می گیرند .

وقتی فردی دچار نشخوار فکری یا ذهنی می شود یعنی مسئله ای در نا خود آگاه وی ذهن او را آزار می دهد . چیزهایی که در گذشته تجربه کرده و یا موضوعاتی که در آینده نگران آن است . گاهی افراد وقتی با موضوعی رو به رو می شوند که توانایی حل مسئله در آن را ندارند ، تلاش می کنند تا آن مسئله را پاک یا فراموش کنند . این موضوع باعث می شود تا افکار مزاحم به نا خود آگاه فرد وارد شوند اما از آنجایی که مسئله هنوز حل نشده ، این چرخه به صورت مداوم ادامه پیدا می کند و فرد دچار نشخوار ذهنی می گردد . یکی از اقداماتی که متخصصین برای راحتی حال این افراد ایجاد نموده اند استفاده از مشاوره با تلفن ثابت است که افراد می توانند در هر زمانی از آن استفاده کرده و درباره مشکلی که ذهن آنها را آزار می دهد با یک متخصص روانشناس صحبت نمایند . در دیدگاه عمومی وسواس و نشخوار فکری تشابه زیادی با یکدیگر دارند و هر دو برای فرد اذیت کننده می باشد اما از نظر علمی این گونه نیست .  

تفاوت وسواس و نشخوار ذهنی

-         نشخوار ذهنی یک اختلال روانی نیست ولی وسواس فکری یک اختلال روانی می باشد ، نشخوار ذهنی می تواند زمینه ساز اختلالاتی همچون اضطراب و افسردگی شود و فرد رادچار مشکلات روحی گرداند .

-         وسواس کمتر در افرادی که دچار افسردگی هستند دیده می شود اما بسیاری از افرادی که دچار افسردگی و اضطراب هستند نشخوار ذهنی دارند .

-         وسواس نا خواسته با فردی همراه می شود و در آن اجبار وجود دارد اما نشخوار ذهنی می تواند ببه صورت ارادی یا غیر ارادی باشد .

-         نشخوار ذهنی بیشتر درباره موضوعات گذشته می باشد و کمتر به مسائل حال و آینده می پردازد ، اما وسواس در بر گیرنده افکار مزاحم و آزار دهنده درباره زمان حال و آینده است .

-         وسواس به غیر از خود فرد بقیه اعضاء خانواده وی را نیز در گیر می کند در حدی که در مراکز روانشناسی خانواده از خانواده فرد وسواسی نیز می خواهند تحت درمان قرار گیرند تا افکاری که در نا خود آگاه آنها ایجاد شده اصلاح گردد ، اما وقتی فردی دچار نشخوار ذهنی می گردد ، تنها خودش در گیر این احساس است .

-         نشخوار ذهنی معمولا درباره موضوعات منطقی و قابل پذیرش می باشد ، در حالی که وسواس غیر منطقی و غیر قابل پذیرش است .

عوامل ایجاد کننده نشخوار ذهنی

موقعیت های استرس زا ، عزت نفس کم ، ترس و نگرانی درباره آینده ، کمال گرایی ، ترس هایی مانند فوبیا ، تغییرات ناگهانی در روند عادی زندگی روزمره ، همگی از عوامل ایجاد کننده نشخوار های ذهنی می باشند ، این عوامل می توانند بیرونی یا درونی بوده و آسیب های روانی زیادی برای فرد به ارمغان آورد . البته توجه به این نکته ضروری می باشد که نشخوار ذهنی یک اختلال روانی نیست بلکه پاسخی به نگرانی ها و اضطراب می باشد . از آنجایی که این افکار برای فرد کاربردی جز افزایش ترس ، نگرانی و اضطراب ندارد ، نمی تواند مشکلی را در فرد بر طرف نماید . برخی تصور می کنند وقتی کسی دچار نشخوار ذهنی می باشد توانایی کنترل افکار و احساسات را در خود ندارد و نیاز به درمان تخصصی در وی وجود داشته در حدی که از ازدواج با این افراد اجتناب می کنند . اما در مشاوره قبل از ازدواج این مسئله عاملی برای بر هم خوردگی زندگی مشترک محسوب نمی شود و تنها فرد برای آرامش بیشتر و ترک این مسئله نیاز به کم و راهنمایی دارد .  

چگونه نشخوار ذهنی را متوقف کنیم ؟

-         افرادی که دچار نشخوار ذهنی هستند می توانند با تماشای فیلم ، صحبت کردن با دوستان ، کتاب خواندن یا پیاده روی حواس خود را پرت کرده و چرخه افکارشان را بشکنند .

-         نگاه کردن به موضوعی که درباره آن دچار نشخوار فکری شده اید یکی دیگر از راه هایی می باشد که برای توقف آن می تواند کارساز باشد . گاهی افراد با این روش می توانند متوجه شوند این افکار به صورت کلی صحیح نمی باشد .

-         رفع مشکل عزت نفس در بهبود نشخوار ذهنی بسیار موثر می باشد . بسیاری از افرادی که با کمک متخصصین بر روی عزت نفس خود کار کرده اند ، از مشکل نشخوار ذهنی نیز رهایی پیدا کرده اند .

-         افراد کمال گرا بیشتر دچار نشخوار ذهنی می شوند ، انتخاب اهداف معقول تر و قابل رسیدن می تواند باعث توقف نشخوار ذهنی در فرد گردد .

نویسنده : غزاله البهشتی

آدرس : خیابان دولت ، بلوار کاوه جنوب ، نبش کوچه ی اخلاقی غربی ، پلاک 29 ، واحد 6 ، طبقه ی سوم .

تلفن :                  22593216

22795735